2001 yilda ayrim mutaxassislar shov-shuvli bayonot bilan chiqdi: "Besh yildan keyin Toj Mahal buzilib ketadi!”.
Shukrki, bu taxmin haqiqatga aylanmadi va Boburiylar davlati hamda dunyo me'morchiligining eng go‘zal namunalaridan biri hali ham ko‘rk to‘kib turibdi.
Mabodo Toj Maxal buzilib ketganida bormi, xuddi shunday mo‘'jizani barpo etish uchun Hindiston kamida 200 milliard dollar sarflashiga to‘g‘ri kelardi.
* Maqbara fasadida Allohning 99 ismini o‘qish mumkin.
* Toj Mahal ichida tovush 28 soniyada yo‘q bo‘ladi. Bino qurilayotgan mahal o‘qilgan duolar havoda bir muddat "osilib turishi” va shu orqali o‘ziga xos muhit paydo bo‘lishi e'tiborga olingan.
* Shoh Jahon suyukli rafiqasi Mumtoz Mahalga atab XVII asrda qurdirgan ushbu maqbarining bog‘i 9 gektar maydonni egallagan. Bog‘ni ayrib turuvchi to‘rtta ariq markazda kesishadi. Umuman, Toj Mahal majmuasi egallagan maydon 24 ta futbol maydoniga teng.
* Maqbara qurilishiga ketgan mablag‘ni hozirga pulda hisoblasak, taxminan 827 million dollar bo‘lar ekan. Taqqoslash uchun: dunyoning eng baland binosi hisoblanuvchi Dubaydagi Burj Xalifani qurishga sarflangan mablag‘ bundan 1,8 baravar ko‘proq, xolos.
* Qurilish ishlarida 1000 ta fil qatnashgan, ulardan har biri ikki tonnalik tosh bloklarni tashigan. Fillar kuniga 250 ming litr suv ichgan.
* Toj Mahalning bosh gumbaziga o‘rnatilgan yarim oyli oltin fleronning bo‘yi 4,6 metr edi. XIX asrda u bronzadan yasalgan nusxasiga almashtirilgan.
* Oq marmar bilan qoplagan devorlariga qadimiy naqshlar ishlangan bo‘lib, buning uchun aqiq, sadaf, qahrabo, zumrad kabi 28 xildagi qimmatbaho va yarim qimmatbaho toshlar ishlatilgan.
* Maqbara fasadining eni 58 metrga teng. Bino quyi qismining (gumbazsiz) bo‘yi esa 38 metr.
* Binoning marmar bilan qoplangan yuzasi 56 x 38 x 4 = 8512 m2ga teng.
* Toj Mahal dunyoning 7 mo‘'jizasidan biri sifatida e'tirof etiladi. 1983 yili YUNESKO binoni Jahon madaniy merosi ro‘yxatiga kiritdi.
* Har yili dunyoning turli nuqtalaridan 3-5 millionga sayyoh Toj Mahalni ko‘rgani keladi. Bu Hindiston g‘aznasiga yaxshigina daromad keladi degani.
* Bino oppoqligi bilan nom chiqargan bo‘lsa-da, so‘nggi payt havoning ifloslanishi tufayli sarg‘ayib bormoqda.